قلب یا دل یک اندام ماهیچهای است که مسئول پمپ خون به شریانها بهوسیلهٔ حرکات ضرباندارمتناوب است و به این صورت خون را به همهی نواحی بدن ارسال میکند.
این عضو مخروطیشکل بهصورت کیسهای عضلانی تقریباً در وسط فضای قفسه سینه(مدیاستینوم میانی) کمی متمایل به جلو و طرف چپ قراردارد. و میان ریۀ چپ و راست و متمایل به ریۀ چپ میباشد و همین موجب شدهاست تا شکل قرارگیری ریهها با هم متفاوت باشد. از آنجا که قلب اندام بسیار حساسی و حیاتی است توسط قفسۀ سینه(توراکس) محافظت میشود. ابعاد قلب در یک فرد بزرگسال حدود ۶x9x۱۲ سانتیمتر و وزن آن در آقایان حدود ۳۰۰ و در خانمها حدود ۲۵۰ گرم (یعنی حدود ۰٫۴ درصد وزن کل بدن) میباشد.
محل قلب در پشت استخوان جناغ سینه و حدفاصل غضروفهای دندههای سوم تا ششم در سمت چپ قفسه سینه میباشد. یک دیوارۀ عضلانی قلب را به دو نیمۀ راست و چپ تقسیم میکند. نیمۀ راست مربوط به خون سیاهرگی و نیمۀ چپ مربوط به خون سرخرگی است. هر یک از دو نیمۀ راست و چپ نیز مجدداً بهوسیلۀ یک تیغۀ عضلانی افقی نازکتر به دو حفرۀ فرعی تقسیم میشوند. حفرههای بالایی که کوچکتر و نازکتر هستند دهلیز نامدارند و دریافتکنندۀ خون میباشند. حفرههای پایینی که بزرگتر و ضخیمترند بطن های قلبی هستند و خون دریافتی را به سایر اعضای بدن پمپ میکنند. پس قلب متشکل از چهار حفرهاست: دو حفرۀ کوچک در بالا (دهلیزهای راست و چپ) و دو حفره بزرگ در پایین (بطنهای راست و چپ).
دو نوع گردش خون در بدن انجام میشود: گردش خون کوچک یا ریوی که خون CO2دار از بطن راست قلب به ریهها میرود. در آنجا تصفیهمیشود و خون O2دار به دهلیز چپ قلب بازمیگردد و خون از دهلیز چپ قلب با گذر از دریچهی میترال(دولختی) که میان دهلیز و بطن چپ قراردارد، وارد بطن چپ میشود و به این ترتیب با انقباض بطن چپ خون از بطن چپ خارج میشود و گردش خون بزرگ یا آئورتی آغاز میشود و این خون ابتدا ازطریق سرخرگ آئورت و به ترتیب دیگر عروق، در سراسر بدن جریان مییابد. سلولهای بدن را تغذیه میکند و سپس خون CO2دار به دهلیز راست بازمیگردد و خون از دهلیز راست با عبور از دریچۀ تریکاسپید(سهلختی) که میان دهلیز و بطن راست قراردارد، وارد بطن راست میشود. به این ترتیب گردش خون در سراسر بدن انجام میشود و همۀ سلولهای بدن تغذیه میشوند.
دهلیزها حفراتی با فشار کم وگنجایش بالا هستند که وظیفۀ اصلی آنها ذخیرۀ خون در هنگام انقباض عضلۀ بطنی(سیستول) میباشد. انقباض دهلیزها مقداری خون اضافی را به داخل بطنها میراند، اما حدود ۷۰درصد پرشدن بطنها بهصورت غیرفعال در هنگام استراحت بطنی (دیاستول) انجام میشود. دهلیزها بهوسیلۀ یک دیوارۀ بین دهلیزی نازک از هم جداشدهاند. بطنها حفراتی با فشار بالاتر هستند که وظیفۀ پمپاژ خون به ریه و تمام بافتهای محیطی را بهعهده دارند. چون فشار ایجادشده در بطن چپ بسیار بالا تر از فشار بطن راست است، لذا میوکارد بطن چپ نسبت به میوکارد بطن راست بسیار ضخیمتر است. بطن ها بهوسیلۀ یک دیوارۀ بین بطنی از هم جدا میشوند. این دیواره در قسمت بالا به صورت بافت همبند و در قسمت میانی و پایین بهصورت یک دیوارۀ عضلانی است. دهلیزها و بطنها توسط دریچه های دهلیزی – بطنیاز هم جدامیشوند. این دریچهها از جریان معکوس خون از بطنها به داخل دهلیزها در جریان سیستول جلوگیری می کنند. قسمت بطنی این دریچهها بهوسیلۀ طنابهای وتری به نام عضلات پاپیلری بطن خود وصل میشوند. هنگامی که دیوارههای بطن منقبض میشوند عضلات پاپیلری نیز منقبض میشوند، اما برخلاف آنچه ممکن است تصور شود، کمکی به بستهشدن دریچهها نمی کنند، بلکه لتهای دریچه را به سوی داخل بطنها می کشند تا از برآمدهشدن بیش از حد آنها در جریان انقباض بطن به داخل دهلیزها جلوگیری کنند.
دریچههای نیمههلالی، بطنها را از مجاری شریانی جدامیکند و شامل دریچۀ آئورت ( بین بطن چپ و شریان آئورت ) و دریچه پولمونر ( بین بطن راست و شریان ریوی(پولمنری)) هستند. دریچههای نیمههلالی به طنابهای وتری وصل نیستند و فشار زیاد در شریانها در پایان سیستول موجب بستهشدن بسیار سریع و محکم آنها میشود درحالیکه دریچههای دهلیزیبطنی بسیار نرم بسته میشوند. قلب توسط پردۀ دو لایه و نازک پریکارد از بقیۀ احشای داخل سینه مجزا میشود. لایۀ احشایی پریکارد موسوم به اپیکارد از لایۀ جداری آن بهوسیلۀ فضای پریکاردی جدا میشود. کیسۀ پریکارد بهطور طبیعی محتوی ۵ تا ۳۰ میلیمتر مایع شفافی است که قلب را لغزنده میسازد و به آن امکان میدهد تا با حداقل اصطکاک منقبض شود.
رگهای تاجی یا همان رگهای کرونری رگهای تغذیهکنندهٔ ماهیچهٔ قلب هستند که سراسر و دورتادور ماهیچه را دربرمیگیرند و از جمله رگهای بسیار مهم و حیاتی بدن انسان هستند؛ زیرا در صورت گرفتگی این رگها بلافاصله سکتهٔ قلبی رخ میدهد که میتواند باعث مرگ یا عوارض زیادی شود. عوامل گرفتگی رگهای کرونری: ۱)چاقی ۲)مصرف دخانیات ۳)کم تحرکی ۴) کلسترول خون بالا
لطفا برای سفارش این مولاژ با گروه تخصصی مدرسه آزما تماس بگیرید.